پايان نامه مديريت : هوش فرهنگي

هوش فرهنگي

اينكه گفته مي شود جهاني شدن به ما خيلي نزديك است، بديهي مي باشد. فعاليت در يك محيط جهاني بين المللي و بين فرهنگي يك واقعيت عادي و معمولي براي بيشتر سازمان هاي بزرگ معاصر مي باشد. حتي كسب و كارهاي كوچك يا متوسط نيز، احتمالاً تجربه جهاني شدن را از طريق تعامل با شركاي جهاني كه ممكن است متعلق به يك يا بيشتر از چهار گروه كليدي زير باشند، را دارند:

 

• مشتريان

 

• رقبا

 

• عرضه كنندگان

 

• كارمندان (Alon & Higgins , 2005 , p 501)

بنابراين يكي از مهم ترين چالش هايي كه مديران و كاركنان در محيط بين المللي با آن روبرو هستند اين است كه مطمئن شوند آنها بطور كامل ديدگاه ها و عقايد بازيگران مقابل بين المللي را درك كنند.(Earley,2002,p 272)

اين امر مستلزم اينست كه مديران و كاركنان در همه سطوح سازمان به صورتي موثر در شرايط چند فرهنگي دائم التغيير و موقعيت هاي متفاوت، عمل نمايند.(Griffer&Perlis , 2007 , p 28)

پيش بيني و توضيح اثربخشي تعاملات بين فرهنگي، يك سابقه و پيشينه قوي در رشته ها و شاخه هاي مختلف از جمله در ارتباطاب بين فرهنگي ، روان شناسي بين فرهنگي و مديريت بين المللدارد. مطالعات زيادي به اين ايده اشاره كرده اند كه بعضي افراد شايد ويژگي هايي داشته باشند كه به آنها اجازه مي دهد در ماموريت هاي برون مرزي يا خيلي كلي تر در تعاملات ميان فرهنگيكاراتر و موثرتر باشند.

مفهوم هوش فرهنگي كه در ادبيات تجارت بين المللي ارائه شده است ، يك طرح و ايده مي باشد كه زمانش فرا رسيده است مفاهيمي كه اين ايده را منعكس مي كنند مانند عادات فكري جهاني (ذهنيت جهاني ) يا شايستگي بين فرهنگي ، براي مدتهاي طولاني وجود داشته اند.(Thomas,2006 ,pp 78-79)

هوش فرهنگي به عنوان ساختاري براي بيان اين سوال مشترك در بين تعداد زيادي از مديران منابع انساني بين المللي ايجاد شده است: چرا بعضي از افراد كه گاهي اوقات به نظر مي رسد فاقد مهارت هاي اجتماعي در فرهنگ خودشان هستند، به آساني و با سرعت و به صورتي كامل با فرهنگ هاي جديد منطبق مي شوند، در صورتيكه ديگر افراد ، حتي آنهاييكه مهارت هاي بين فردي بالايي در داخل فرهنگ هاي خودشان دارند اينگونه نيستند؟ در پاسخ به نياز درك تفاوت هاي فردي در تطبيق پذيري فرهنگيEarleY و Ang(2003)، هوش فرهنگي را به عنوان يك ويژگي و خصيصه فردي چند بعدي و نويد بخش ارائه كردند.(Imai, 2007 ,p 11)

هوش فرهنگي مفاهيم مختلفي دارد كه مي تواند به عنوان تكميل كننده يكديگر ديده شوند.(Brislin&Macab , 2006 , p 40)

Offerman و Phan (2002) ، هوش فرهنگي را به عنوان يك «هوش در محيط» يا توانايي عملكرد موثر در يك محيط متفاوت ، كه مفروضات ، ارزش ها و سنت هاي تربيتي يك نفر ، به طور كامل با آنهايي كه فرد بايد با آنها كار كند مشترك نيست ، تعريف كردند..(p18 ، ۲۰۰۷ ، Moody)

هوش فرهنگي قابليت و توانايي يك نفر براي عملكرد موثر در موقعيت هايي است كه از نظر فرهنگي متفاوت مي باشد. هوش فرهنگي بينش هايي را درباره توانايي و قابليت هاي افراد براي از عهده موقعيت هاي چند فرهنگي برآمدن ، درگير شدن در تعاملات بين فرهنگي و عملكرد در گروه هاي كاري متفاوت از نظر فرهنگي ، فراهم مي كند.(Lugo , 2007 , p 21)

Peterson(2004) ، معتقد است كه هوش فرهنگي ، تونايي و قابليت درگيري در مجموعه اي از رفتارها و مهارت ها (از جمله مهارت هاي زباني يا مهارت هاي بين فردي) و خصوصياتي ( مانند تحمل ابهام، انعطاف پذيري) است كه به كار مي روند ، تا به صورتي مناسب و شايسته از ارزش ها و نگرش هاي فرهنگ محور افرادي كه با آنها تعامل دارند، آگاهي يابند.(Crowne, 2006 , p24)

در واقع هوش فرهنگي ، توانايي طبيعي و ذاتي يك بيگانه ، براي تفسير حالات و حركات نا آشنا و مبهم يك فرد ، به همان روشي كه هم ميهنان آن شخص مي توانند اين كار را انجام دهند مي باشد.(Griffer&Perlis , 2007 , p 28)

در واقع افراد با هوش فرهنگي بالا يك مهارت و خبرگي و حساسيت نسبت به ابراز عاطفي و حركات بدني دارند.(Crowne, 2006 , p24)اين افراد با كمترين استرس، با فرهنگ هاي متفاوت از خود، منطبق مي شوند.(Brislin & Macnab , 2006, p 40)

به منظور هوشمند بودن از نظر فرهنگي ، يك فرد نياز دارد كه بداند چگونه قضاوت ها در مورد يك موقعيت و شرايط را تا زمان ارزيابي تمامي نشانه ها و علائم چند گانه، موقتاً به تاخير بياندازد و همچنين چگونه دانش بدست آمده از موقعيت را يكپارچه و ادغام نمايد و آن را درك كند..(Crowne, 2006 , p24)

مفهوم هوش فرهنگي براي سازمانها ، به دو روش گسترده بكار مي رود كه قابل مقايسه با دو كاربرد اصلي و ابتدايي كلمه فرهنگي مي باشد. به همان طريقي كه فرهنگ شايد اشاره به فرهنگ سازماني يا فرهنگي ملي داشته باشد، مفهوم هوش فرهنگي شامل آگاهي و آشنايي به تفاوت هاي ميان فرهنگ هاي سازمان ها و همچنين آشنايي به تفاوت هاي فرهنگي ناشي از مبدا هاي ملي ، جغرافيايي و نژادي مي باشد.(Dean , 2007 , p 16) بر اين اساس Earley  و Mosakowsshi(2005) ، دو نوع مهم از هوش فرهنگي را اينگونه ارائه كردند:

 

• هوش فرهنگي سازماني را براي سازمانها

 

• هوش فرهنگي قومي و جغرافيايي را براي آگاهي از فرهنگ يك كشور.(Lugo, 2007 , p 21)

بنابر اين هوش فرهنگي شامل چيزهايي خواهد بود مانند:

 

• آشنا بودن به رفتارهايي كه شايد مفاهيم و مضامين متفاوت براي فرهنگ هاي مختلف داشته باشد.

 

• استفاده از دانش فرهنگي مناسب با شرايط ، در زمان تعامل با افرادي از فرهنگ ديگر .

 

• توانايي اينكه به آساني بين چارچوب هاي فرهنگي متفاوت حركت كنند.(Cooper, 2007 , p 315)

در پژوهش حاضر ، هوش فرهنگي براي تفاوت هاي فرهنگي ناشي از تنوع قومي ، جغرافيايي و ملي بكار گرفته مي شود.

يادآوري اين نكته ضروري است كه در واقع هوش فرهنگي يك مفهوم جديد در مطالعات بين فرهنگي نيست، بلكه يك چشم انداز جديد با كانون توجه بيشتر بر تطبيق پذيري فرهنگي است.Hafested(1997)، بيان كرد كه يك ارتباط موثر بين فرهنگي نيازمند سه مرحله مي باشد:

 

• آگاهي: با آگاهي يك نفر احتمالاً قادر خواهد بود تا نشانه هاي مناسب و مربوط در مورد فلسفه فرهنگ را مشاهده كند.

 

• دانش: در مورد نمادها ، اسطوره ها و تشريفات مذهبي فرهنگ ديگر است.

 

• مهارت ها: تمرين و تجربه هايي بر اساس آگاهي و دانش براي تطبيق در يك محيط جديد مي باشد.(Deng & Gibson , 2008 , p 184)

۲-۱۷- ابعاد هوش فرهنگي

Earley و Ang ، در آغاز كار ، هوش فرهنگي را بعنوان يك ساختار چند عاملي مركب از توانايي هاي ذهني(شناختي ، فراشناختي) ، انگيزشي و رفتاري به تصوير كشيدند. اين ساختار ابتدايي از هوش فرهنگي ، شامل سه مولفه اصلي مي باشد كه از هم مجزا ، اما با هم مرتبط هستند: شناخت ، انگيزش و رفتار ، كهدر شكل ۲-۱ نشان داده شده است.Tan (2004) ، هوش فرهنگي را بعنوان يك تقاطع سه راهه تفكر ، در مورد فرهنگ جديد جمع بندي كرد: داشتن انگيزش ، احساس اعتماد به كار در فرهنگ جديد و انجام اقدامات مورد نياز در فرهنگ جديد.(Dean , 2007 , p17)

شكل ۲-۱ : ابعاد هوش فرهنگي از نظر Ang  و Earley

(Earley , 2002 , p274)

Offerman  وPhan (2002) ، يك چارچوب از هوش فرهنگي را براي رفتار موثر رهبري ارائه كردند ، اگر چه هيچ مدل رسمي ايجاد نشده است ، نويسندگان يك تركيب بندي سه جنبه اي از هوش فرهنگي ارائه كردند:

 

• درك خود: شامل تاثير فرهنگ ، پيشينه ، ارزش ها و انتظارات خود فرد و چگونگي اينكه اين فاكتورها به گرايشات و سوء گيري هاي اجتناب ناپذير منجر مي شوند.

 

• درك ديگران: شامل ارزش هايشان ، انتظارات و تمايلاتشان و اجتناب از طبقه بندي و كليشه سازي.

 

• توانايي تشخيص و كنار هم گذاشتن رفتارهاي مناسب: اجتناب از تصور يك بهترين راه و روش و تعديل رفتار يك نفر در تعامل با ديگران ، براي اصلاح تفاوت هاي فرهنگي كه وجود دارد.

اين مدل با مولفه هاي ذهني و رفتاري هوش فرهنگي كه بعداً تحت مدل چهار فاكتوري بيان شد، مشترك مي باشد.(Deng &Gibsn , 2008 , p 184)

Thomas و Inkson(2004) بيان كردند كه هوش فرهنگي شامل سه مولفه مي باشد كه در شكل ۲-۲ نشان داده شده است:

 

• دانش: درك اصول بنيادي تعاملات بين فرهنگي

 

• آگاهي: ايجاد يك رويكرد انديشمندانه براي تعاملات بين فرهنگي

 

• مهارت هاي رفتاري : ايجاد مهارت هاي انطباقي و مجموعه اي از رفتارها به گونه اي كه يك فرد در موقعيت هاي مختلف موثر و كارآمد باشد.(Thomas , 2006 , p 81)

[۱]-Globalization

[۲]-Global Partners

[۳]-Cross-cultural communications

[۴]-Cross-culturalpsychology

[۵]-International management

[۶]-Cross-cultural interactions

[۷]-Cultural adaptation

[۸]-Ambient intelligence

[۹]-Tolerance for ambiguity

[۱۰]-Flexibility

[۱۱]-Awareness