۱-۱-۱- ابزار اندازه گيري كيفيت خدمات ارائه شده به مشتري
۱- مقياس كيفيت خدمات: ۱٫ عوامل محسوس، ۲٫ قابل اعتماد بودن، ۳٫ واكنشپذيري، ۴٫ اطمينان، ۵٫ همدلي (مدلي كه در اين تحقيق بررسي ميشود).
۲- مدل عملياتي/ فني كيفيت خدمات: مدل مورد استفاده ديگري براي اندازه گيري كيفيت خدمات، مدل فني/ عملياتي كيفيت است. طبق نظر گرون روس (۱۹۸۳) كيفيت فني شامل آن چيزي است كه ارائه ميشود و كيفيت عملياتي چگونگي ارائه آن را دربر ميگيرد. نمونههايي از كيفيت فني شامل اثربخشي تعمير ماشين يا تميزي و آراستگي اتاقهاي هتل است. از سوي ديگر، كيفيت عملياتي شامل شيوههايي است كه كاركنان هنگام ارائه خدمات به كار ميگيرند. اگرچه مدل فني/ عملياتي كيفيت به گستردگي مقياس كيفيت خدمت مورد استفاده قرار نگرفته است، اما در سالهاي اخير برخي از تحقيقات به وسيله اين مدل انجام شده است. در بعضي موارد كه افراد اطلاعات و دانش كافي براي ارزيابي ابعاد فني محصول نداشته باشند به لحاظ عملياتي آن را ارزيابي مي كنند مثلاً در انجام خدمات مشابه نظير خدمات هتلداري ارزيابي بسياري از مشتريان از خدمات هتلداري به لحاظ عملياتي خواهد بود. سرعت، ادب و دقت عواملي هستند كه ميتوانند ارزيابيهاي مشتريان را در اينگونه موارد بهبود بخشند. (صفائيان، ۱۳۸۳)
در مورد اين مدل نيز از مشتريان سوالاتي ميشود كه آنها مانند مقياس قبلي خدمات هتل موردنظر را به لحاظ ويژگيهاي مطرح شده در سوالات، رتبهبندي مي كنند. عوامل مرتبط با اين مقياس به شرح زير هستند:
۱- كيفيت عملياتي برحسب تجارب خود، سازمان موردنظرتان را برحسب ويژگيهاي زير چگونه رتبهبندي ميكنيد؟
- ادب و رفتار دوستانه
- شايستگي و توانايي در توضيح مطالب
- شايستگي و توانايي در بيان خدمات و سياستها
- قابل اعتماد و محرم اسرار بودن
- در دسترس
- پاسخگو بودن نسبت به درخواستهاي شما
- كارايي در انجام كارها
۲- كيفيت فني برحسب تجارت خود كيفيت خدمت هتل موردنظرتان را در زمينه هاي هتلي زير چگونه رتبهبندي ميكنيد؟
- اطلاعات سريع درباره حسابها
- حفظ در انتقال اطلاعات
- سهولت برآورده ساختن نيازهاي هتلي شما
- امكان برداشت يا صدور چك بيش از موجودي
- هزينه خدمات
- نتايج دلخواه و مطلوب
- گزارش عملكرد
- سهولت برخورد با كارمندان و امكان ديدار مكرر آنها
- توجه به نيازهاي هتلي شما(انصاري، ۱۳۸۳)
مانند مقياس كيفيت خدمات مشتريان هتل موردنظرشان را به لحاظ ويژگيهاي بيان شده رتبهبندي مي كنند و براساس آن كيفيت فني و عملياتي هتل ارزيابي ميگردد (ونوس، ۱۳۸۳، ۶۲-۶۳).
۳- مدل ارزيابي عملكرد (سروپرف)
در ادبيات تحقيق سروكوال از جمله قويترين و پركاربردترين مدلها جهت ارزيابي كيفيت خدمات به شمار ميآيد و مزاياي قابل توجهي را در اندازه گيري كيفيت خدمات ايجاد نموده است. عليرغم كاربردهاي فراوان اين مدل با انتقادات متعددي نيز روبرو بوده است. از طرفي اين مدل با مسايل مختلفي از جمله نياز به اندازه گيري انتظارات، ابهام در تفسيرو كاربردپذير كردن انتظارات، روايي و پايايي تفاضل امتيازات ميان مشتريان و درك آنها از عملكرد و روابط تجمعي ميان ابعاد پنجگانه سروكوال همراه بوده است. انتقادديگر به ايستا فرض كردن و يا عدم مفروض كردن پويايي انتظارات مشتريان در طول زمان مرتبط ميباشد. با توجه به اين دليل كرونين و تيلور (۱۹۹۲) رابطه شكاف ميان انتظارات ـ عملكرد را به عنوان مبنايي براي اندازه گيري كيفيت خدمات مورد ترديد قرار داده و مقياس سروپرف را كه به طور مستقيم ادراكات مشتري از عملكرد را در مواجهه با خدمات مورد بررسي قرار ميدهد، پيشنهاد نمودند. براساس مطالعات آنها مقياس مبتني بر عملكرد (سروپرف) مفهوم تعديل شده اندازه گيري ساختار كيفيت خدمات با مقياس سروكوال است. (صفائيان، ۱۳۸۳)
در تحقيقي جديدتر، برادي و همكارانش (۲۰۰۲) مطالعات كرونين و تيلور را تكرار نموده و بسط دادند و به علاوه اولويت سروپرف را به عنوان روشي مناسبتر براي اندازه گيري كيفيت خدمات مورد تاييد قرار دادند. آنها اظهار نمودند در مواردي كه بين ادراكات كلي مشتريان از كيفيت خدمات (انتظارات) و عملكرد، به عنوان مقدمهاي براي رضايتمندي مشتري اختلاف و تناقض وجود دارد، سروپرف بهتر از سروكوال عمل مي كند. با اين وجود هنوز دو مسئله وجود دارد كه نيازمند بررسي بيشتر است. (صفائيان، ۱۳۸۳)
اول اينكه عليرغم پايه نظري و تاييد تجربي مكتوب در ادبيات، مقياس سروپرف نسبت به ارزش پيش گويانهاي كه در رابطه با نتايجي مانند رضايتمندي و نيات رفتاري دارد، تنها به عنوان يك شاخص خلاصه به كار برده شده است. ارزش استراتژيك استفاده از سروپرف با تمركز بر ابعاد ويژه كيفيت خدمات به ويژه ارتباط اين ابعاد با رضايتمندي و متغيرهاي حاصل از آن مي تواند بهتر نشان داده شود. (مومني و همكاران، ۱۳۸۹)
دومين مسئله به قابليت اجراي سروپرف در زمينه خدمات بينالمللي مربوط ميباشد. به دليل اينكه برتري سروپرف در ابتدا در زمينه خدمات غربي مورد بررسي قرار گرفت و به علت تفاوتهاي فرهنگي، احتمال داد گرايشهاي فرهنگي مشتريان بر قابليت اجراي اين مدل تاثير بگذارد. بنابراين گرچه مدل سروپرف مبناي مناسبي براي استفاده در اندازه گيري كيفيت خدمات در بازارهاي بينالمللي است، نياز است مورد توجه بيشتري قرار گيرد. (عالمي،۱۳۸۷)