سيستم حمل و نقل هوشمند
سيستم حمل و نقل هوشمند (ITS) كه حمل و نقل تلهماتيك نيز خوانده مي‌شود طيف وسيعي از ابزارهاي جديد براي اداره شبكه حمل و نقل وسرويس دهي به مسافران است. اين سيستم از طريق ارائه اطلاعات لحظه‌اي در خصوص وضعيت حال حاضر ترافيك شبكه جهت برنامه‌ريزي سفر، اين امكان را به مسئولين، سازمانها و مسافران مي‌دهد تا از اطلاعات بهتر و هماهنگي مناسبتر بر‌خوردار شده و تصميمات صحيحتري اتخاذ نمايند. نظارت بر ترافيك، تشخيص تصادفات و پشتيباني موارد اورژانسي از جمله قابليتهاي سيستم‌هاي حمل و نقل هوشمند ميباشد. [US DOT[4]]
مديريت ترافيك و همچنين سيستم اطلاعات مسافرين، دو نمونه از كاربردهاي ITS در مديريت شهري هستند. [سيدحسيني، ۱۳۸۰، ص ۲۵]
۱- مديريت ترافيك (ATMS) و كنترل ترافيك شهري (UTC): استفاده از سيستم‌هاي پيشرفته مديريت و كنترل ترافيك سبب بكارگيري شبكه جاده‌اي در حداكثر ظرفيت مي‌شود. اهداف اين سيستمها كاهش تراكم و كاهش آلودگي، كاهش حوادث رانندگي و صرفهجوئي در انرژي و حفظ محيط زيست ميباشد. اين امر از تركيب خدمات و عملكردهاي زير تشكيل مي‌گردد:
- هماهنگي چراغ‌هاي راهنمايي براي به حداقل رساندن تأخيرات و كنترل صف اتومبيل‌ها
- كنترل رمپ ورودي بزرگراهها براي حفظ تراكم زير حد اشباع
- تشخيص و مديريت حوادث نظير تصادفات و خرابي وسايط نقليه
- جمعآوري خودكار اطلاعات ترافيك مثل حجم و سنگيني ترافيك
- كنترل چراغ‌هاي راهنمايي براساس اطلاعات جمعآوري شده
- ارائه اطلاعات به رانندگان در مورد تراكم ترافيك از طريق تابلوهاي مخصوص و ساير ابزارها
- مخابره دستورات از مركز كنترل ترافيك به پليس محلي
۲- سيستم اطلاعات مسافرين: سيستم اطلاعات مسافرين بر اين اساس فعاليت مي‌كند كه اگر مسافران اطلاعات بيشتري در مورد وضعيت و شرايط سيستم حمل و نقل داشته باشند زمان، مسير و نوع وسيله حمل و نقل را به نحوي انتخاب مي‌كنند كه بيشترين مزايا را براي ايشان داشته باشد. اشكال مختلف اين سيستم عبارتند از:
- گزارشهاي راديويي ترافيكي (ساده‌ترين شكل سيستم)
- نقشه‌هاي تراكم ترافيكي كه از طريق اينترنت در خانه و محل كار قابل دسترسي است.
- خودروهاي مجهز به سيستم مسيريابي كه در آن نقشه‌هاي مورد نياز، اطلاعات مربوط به رواني جريان ترافيك و جهت حركت لازم براي رسيدن به مقصد در اختيار راننده قرار مي‌گيرد.
- اعلام وضعيت ترافيك با كمك وسايل ارتباط شخصي نظير پيجر، ساعتهاي هوشمند و تلفن همراه
۲-۹-۴- سيستم‌هاي پرداخت الكترونيكي
پرداخت الكترونيكي عبارتست از پرداخت پول در مقابل كالا و خدمات. در تجارت الكترونيكي اين كه پرداخت براي يك كالا يا خدمات سنتي يا يك كالاي ديجيتالي باشد تفاوتي نميكند. پرداخت الكترونيك به ما اين امكان را مي‌دهد كه در هر لحظه از شبانهروز و به صورت هفت روز در هفته تراكنشهاي مالي خود را انجام دهيم. برخي از نمونههاي پرداخت الكترونيكي كه در دنياي واقع مورد استفاده قرار گرفته‌اند عبارتند از:
- پرداخت الكترونيكي حق بيمه
- پرداخت الكترونيكي صورت حساب درمان (بيمارستان، درمانگاه، …)
- پرداخت الكترونيكي عوارض و ماليات
- پرداخت الكترونيكي خسارت به بيمه‌شدگان
- خريداري و رزرو بليط كنسرتها، سينماها، …
- پرداخت حق جواز توقف يا تردد در مناطق طرح ترافيك شهر
- خريداري مايحتاج عمومي به صورت الكترونيكي
- پرداخت قبوض جريمه
- پرداخت قبض پاركينگ
۲-۱۰- وضعيت ايران در مقايسه با شاخصهاي بين‌المللي
هر ساله سازمان ملل متحد، بانك جهاني و برخي موسسات معتبر فعال در زمينه فناوري‌هاي ارتباطي و اطلاعاتي، به ارائه آمار و اطلاعات اين فناوري و شاخصهاي مرتبط با آن در سطح بين‌المللي ميپردازند. از جمله مهمترين اين شاخصها، شاخص آمادگي دولت الكترونيك[۷] و همچنين آمادگي الكترونيك[۸] است. شاخص آمادگي دولت الكترونيك يك كشور- كه در جداول بعدي به آن اشاره مي‌شود- نشان دهنده تلاش دولت آن كشور براي ارائه خدمات الكترونيك به شهروندان، ميزان اتصال شهروندان به اينترنت و همچنين ميزان مهارتهاي انساني براي استفاده از خدمات دولت الكترونيك است.
از جمله آمار معتبري كه در اين زمينه ارائه مي‌شود مي‌توان به آمار سازمان ملل متحد اشاره نمود كه براي اولين بار در سال ۲۰۰۲ و پس از آن در سالهاي ۲۰۰۵ و ۲۰۰۸ منتشر شده است. طبق آخرين آمار ارائه شده كه در سال ۲۰۰۸ منتشر شده، ۱۹۲ كشور مورد ارزيابي قرار گرفته‌اند و شاخص آمادگي دولت الكترونيك براي آنها محاسبه شده است.
جدول ۴: شاخص آمادگي دولت الكترونيك: ۲۵ كشور برتر دنيا و ايران
[UN E-Government survey, 2008]
| رديف | نام كشور | شاخص٭ | رديف | نام كشور | شاخص |
| ۱ | سوئد | ۰٫۹۱۵۷ | ۱۴ | لوكزامبورگ | ۰٫۷۵۱۲ |
| ۲ | دانمارك | ۰٫۹۱۳۴ | ۱۵ | فنلاند | ۰٫۷۴۸۸ |
| ۳ | نروژ | ۰٫۸۹۲۱ | ۱۶ | اتريش | ۰٫۷۴۲۸ |
| ۴ | ايالات متحده امريكا | ۰٫۸۶۴۴ | ۱۷ | اسرائيل | ۰٫۷۳۹۳ |
| ۵ | هلند | ۰٫۸۶۳۱ | ۱۸ | زلاندنو | ۰٫۷۳۹۲ |
| ۶ | جمهوري كره | ۰٫۸۳۱۷ | ۱۹ | ايرلند | ۰٫۷۲۹۶ |
| ۷ | كانادا | ۰٫۸۱۷۲ | ۲۰ | اسپانيا | ۰٫۷۲۲۸ |
| ۸ | استراليا | ۰٫۸۱۰۸ | ۲۱ | ايسلند | ۰٫۷۱۷۶ |
| ۹ | فرانسه | ۰٫۸۰۳۸ | ۲۲ | آلمان | ۰٫۷۱۳۶ |
| ۱۰ | انگلستان | ۰٫۷۸۷۲ | ۲۳ | سنگاپور | ۰٫۷۰۰۹ |
| ۱۱ | ژاپن | ۰٫۷۷۰۳ | ۲۴ | بلژيك | ۰٫۶۷۷۹ |
| ۱۲ | سوئيس | ۰٫۷۶۲۶ | ۲۵ | جمهوري چك | ۰٫۶۶۹۶ |
| ۱۳ | استوني | ۰٫۷۶۰۰ | ۱۰۸ | ايران | ۰٫۴۰۶۷ |
٭ شاخص از ۱
جدول ۵ : شاخص آمادگي دولت الكترونيك ايران در سالهاي ۲۰۰۵ و ۲۰۰۸
[UN E-Government survey, 2005 & 2008]
| سال | ۲۰۰۵ | ۲۰۰۸ |
| شاخص آمادگي دولت الكترونيك | ۰٫۳۸۱۳ | ۰٫۴۰۶۷ |
| رتبه در بين كشورهاي دنيا | ۹۸ | ۱۰۸ |
بر اساس آمارهاي بين‌المللي، ايران جايگاه خوبي در زمينه دولت الكترونيك ندارد و اين امر حاكي از اين است كه اگرچه تلاشهاي زيادي براي توسعه دولت الكترونيك در ايران انجام شده اما راه بسيار زيادي تا رسيدن به حداقل استانداردهاي بين‌المللي در زمينه دولت الكترونيك در ايران وجود دارد.
از جمله ساير آمارهاي بين‌المللي معتبر در اين حوزه مي‌توان به گزارشهاي اكونوميست اشاره نمود كه هر ساله ارائه شده و وضعيت ۷۰ كشور منتخب را در حوزه دولت الكترونيكي مورد ارزيابي قرار مي‌دهد.
جدول ۶: رتبهبندي كشورها بر اساس شاخص آمادگي الكترونيكي موسسه اكونوميست
[Economist, 2008]
| رتبه | نام كشور | شاخص٭ | رتبه | نام كشور | شاخص |
| ۱ | ايالات متحده امريكا | ۸٫۹۵ | ۱۴ | آلمان | ۸٫۳۹ |
| ۲ | هنگ كنگ | ۸٫۹۱ | ۱۵ | كره جنوبي | ۸٫۳۴ |
| ۲ | سوئد | ۸٫۸۵ | ۱۶ | زلاندنو | ۸٫۲۸ |
| ۴ | استراليا | ۸٫۸۳ | ۱۷ | برمودا | ۸٫۲۲ |
| ۵ | دانمارك | ۸٫۸۳ | ۱۸ | ژاپن | ۸٫۰۸ |
| ۶ | سنگاپور | ۸٫۷۴ | ۱۹ | تايوان | ۸٫۰۵ |
| ۷ | هلند | ۸٫۷۴ | ۲۰ | بلژيك | ۸٫۰۴ |
| ۸ | انگلستان | ۸٫۶۸ | ۲۱ | ايرلند | ۸٫۰۳ |
| ۹ | سوئيس | ۸٫۶۷ | ۲۲ | فرانسه | ۷٫۹۲ |
| ۱۰ | اتريش | ۸٫۶۳ | ۲۳ | جزيره مالت | ۷٫۷۸ |
| ۱۱ | نروژ | ۸٫۶۰ | ۲۴ | اسرائيل | ۷٫۶۱ |
| ۱۲ | كانادا | ۸٫۴۹ | ۲۵ | ايتاليا | ۷٫۵۵ |
| ۱۳ | فنلاند | ۸٫۴۲ | ۶۹ | ايران | ۳٫۱۸ |
٭ شاخص از ۱۰
جدول ۷: جايگاه ايران بر اساس شاخص آمادگي الكترونيكي طي سه سال گذشته
[Economist, 2006, 2007, 2008]
| سال | ۲۰۰۶ | ۲۰۰۷ | ۲۰۰۸ |
| شاخص آمادگي الكترونيكي | ۳٫۱۵ | ۳٫۰۸ | ۳٫۱۸ |
| رتبه در بين كشورهاي دنيا (۷۰ كشور) | ۶۵ | ۶۹ | ۷۰ |
نكته قابل تأمل در جدول ۷ اينست كه در سال ۲۰۰۶ رتبه ايران بين كشورهاي دنيا ۶۵ بوده اما در سال ۲۰۰۷ به ۶۹ و در سال ۲۰۰۸ به ۷۰ تنزل پيدا كرده است. علت اين تنزل رتبه را مي‌توان در سرعت پيشرفت ساير كشورها در زمينه دستيابي و توسعه فناوري‌هاي ارتباطي و اطلاعاتي دانست
[۱] Intelligent Transport System (ITS)
[۲] Transport Telematics
[۳] Online
[۴] www.its.dot.gov/its_overview.htm
[۵] Automatic Teraffic Management System (ATMS)
[۶] Urban Terrafic Control (UTC)
[۷] E-government Readiness Index
[۸] E-readiness Index
قبل از انتخاب سنگ ساختماني حتما اين مقاله را بخوانيد
پايان نامه مديريت : بررسي اثرات بانكداري الكترونيك در دولت الكترونيك
پايان نامه دلايل عدم استقبال مشتريان از سرويس هاي بانكداري الكترونيك
ضرورت توجه به كيفيت خدمات
تاريخچه بانكداري الكترونيك در ايران