يكي از انواع گردشگري خريد كه در دهه هاي اخير توجه زيادي را به خود جلب كرده ، خريد در بازارچه هاي مرزي[۱] است . اين نوع خريد در نزديك مرزهاي بين المللي اتفاق مي افتد و سه عامل مزيت قيمتي ، كالاهاي مورد نظر و مقاصد انتخاب شده بر ان تاثير مي گذارند كه البته اين سه عامل بر تمام مقاصد خريد تاثير گذارند (تيموتي ۲۰۰۶، ) .
اين نوع گردشگري خريد نوعي از خريد خارجي يا بيرون از خانه است كه به خريد گردشگري بيرون از مرزهاي استاني ، منطقه اي و يا بين المللي اشاره دارد .
۹-۲ مرز
اخرين حد قلمرو زميني ، دريايي ، هوايي و زير زميني هر كشور را مرز آن كشور گويند(مركز مطالعات خليج فارس ، ۱۳۷۸) . مرزها نقاط تحديد كننده كشورها و قلمروهاي بين المللي هستند . مرزها بعضا مانعي بر سر راه افكار ، كالاها و انسانها هستند . گردشگري را به معناي عبور از مرزهاي بين المللي دانسته اند . اتحاديه اروپا با وضع قوانيني محدوديتهاي قانوني و سياسي مرزهاي قاره اروپا را بر داشته و حتي واحد پول يكساني براي تمام اعضاي خود پيشنهاد كرده كه اين اقدام در جهت توسعه و رونق تجارت كشورهاي عضو بوده است . با اتخاذ راهكارهايي مي توان مرزهاي بين المللي را به عاملي براي توسعه ، اشتغال و امنيت ساكنين و بوميان كشورها تبديل كرد . رونق و توسعه مرزها اثار خود را تا قلب مركز مي گذارد و ضريب تكاثري به وجود امده تمام كشور را تحت تاثير قرار مي دهد .
مرزها را مي توان به موارد زير تقسيم بندي كرد(فرماندهي مرزباني ناجا ، ۱۳۷۸) :
۱-۹-۲مرزها از نظر تعيين خط مرز :
- مرزهاي هندسي[۳]:
در جايي كه با بهره گرفتن از عوارض طبيعي امكان تعيين مرزها وجود ندارد از مختصات جغرافيايي براي مرز بندي كشورها استفاده مي شود( مرز كانادا و امريكا)
- مرزهاي طبيعي:
در اين نوع مرز بندي تعيين مرزها از طريق عوارض طبيعي انجام مي پذيرد كه خود بر دو نوع زميني و دريايي است (مرز عراق و ايران)
- مرزهاي هوايي (فضايي) :
مرزهايي كه در امتداد خط قائم از مرزهاي زميني يا دريايي به سمت بالا تا بي نهايت ادامه دارد و نحوه استفاده از آن به توان و تكنولوژي مربوطه بستگي دارد .
۲-۹-۲ مرزها از نظر شكل گيري
- مرزهاي پيشتاز :
مرزهايي كه از قديم وجود داشته اند و حال نيز مورد قبول دو كشور همسايه هستند مانند مرز بين كانادا و الاسكا كه به هنگام مرز بندي فاقد سكونت بوده و به مرور زمان جمعيت در آن سكني گزيده اند .
- مرزهاي طبيعي :
مرزهايي كه با بهره گرفتن از جغرافياي طبيعي منطقه و پديده هاي طبيعي تعيين شده اند و كمتر مورد اختلاف هستند مانند مرز ايران با عراق يا مرز ايران با تركيه
- مرزهاي تطبيقي :
مرزهايي كه با توجه به جغرافياي انساني منطقه و الگوهاي فرهنگي و قومي تعيين شده اند كه نمونه بارز ان مرز بين هندوستان و پاكستان است كه منطقه هندونشين را كاملا جداي از منطقه مسلمان نشين قرار داده اند .
- مرزهاي متروكه :
مرزهايي كه اعتبار خود را از دست داده اند اما اثار انها هنوز باقي است مثل مرز سومالي و بريتانيا با اتيوپي
۳-۹-۲مرزهاي غربي
از ميان مطالعات مربوط به مرزهاي ايران مي توان به مطالعات منظم ارتش در سال ۱۳۲۰ و از ان جمله كارهاي خوب رزم ارا اشاره كرد ، او تمام مرزهاي ايران را از حيث جغرافياي سياسي و قومي به خوبي بررسي كرده است .
مرزهاي غربي به طور عمده از دو بخش تشكيل شده اند :
بخش شمالي شامل قسمتهاي جنوبي استان اذربايجان غربي و تمام محدوده استان كردستان و بخش جنوبي شامل استان كرمانشاه مرزهاي جنوب غربي ايران شامل استان ايلام و محدوه استان خوزستان است(رزم ارا : ص ۱۹) . مرزهاي غربي ايران با كشورهاي تركيه و عراق و بخشي از اذربايجان هم مرزند . در سراسر اين مرز براي فرار از بيكاري ، قاچاق و ناامني مي توان از ايجاد بازارچه هاي مرزي استفاده كرد . شرايط سياسي و اقتصادي منطقه خاورميانه-منطقه حساسي كه قلب دنيا[۱۱] نام دارد – را در تسهيل روابط تجاري بين كشورها مي توان دخيل شمرد. كردستان عراق به عنوان يك منطقه نيمه مستقل و خود مختار در شمال كشور عراق قرار گرفته كه بعد از سال ۱۹۹۱ توانسته استقلال خود را به دست اورد . رونق اقتصادي و سياسي اين قلمرو، منطقه تجاري مطلوبي را براي كردستان ايران به وجود اورده كه علاوه بر مبادلات تجاري ، نيروي كار قابل توجهي را نيز به خود جذب كرده است . كردستان عراق از حيث همجواري با شهرهاي مرزي بانه و مريوان در كردستان ايران ، موتور محركه اي قوي براي تجارت ، صادرات و واردات در مرز اين شهرها به حساب مي ايد ، ايجاد گمركات و بازارچه هاي مرزي در اين شهرها نيز كار معقول و حساب شده اي به نظر مي رسد .
۱۰-۲ بازارچه هاي مرزي
بازارچه هاي مرزي محوطه اي محصور در نقاط صفر مرزي و در جوار گمركات مجاز به انجام تشريفات ترخيص كالاها يا مكانهايي كه طبق تفاهم نامه منعقده بين جمهوري اسلامي ايران و كشورهاي همجوار تعيين مي شود و اهالي دو طرف مرز مي توانند محصولات محلي خود رابا رعايت مقررات صادرات و واردات جهت داد و ستد در اين بازارچه ها عرضه كنند (سازمان مديريت و برنامه ريزي،۱۳۸۰،ص ۱۱۱) .
اين تعريف از بازارچه هاي مرزي به خوبي نقش انها را در عاملي براي صادرات و واردات كالاهاي مرز نشينان روشن مي سازد . اولين بازارچه مرزي ساري سرو در بازرگان ، هم مرز با تركيه بود كه در سال ۱۳۶۷ تاسيس شد . از سال ۱۳۶۸ تا سال ۱۳۷۳ اقداماتي جهت گشايش بازارچه هاي رازي و سرو انجام گرفت . روند قانوني كردن بازارچه هاي مرزي در تاريخ ۱۱/۵/۱۳۷۱ توسط هيات وزيران وقت اغاز شد . در نهايت ماده ۲۲ قانون صادرات و واردات در سال ۱۳۷۴ به تصويب هيات وزيران رسيد و تعداد ۴۲ بازارچه مرزي در مرزهاي ايران گشايش يافت(عاشري و همكاران ، ۱۳۹۱) . در جدول زير تمام بازارچه هاي مرزي ايران همراه با استانهاي مربوط امده است :
جدول شماره ۴-۲ : ليست بازارچه هاي مرزي ايران
| رديف | نام بازارچه | محل بازارچه | نام استان | كشور هم مرز بازارچه |
| ۱ | تمرچين | پيرانشهر | اذربايجان غربي | عراق |
| ۲ | قاسم رش | سردشت | اذربايجان غربي | عراق |
| ۳ | صنم بلاغي | پلدشت | اذربايجان غربي | نخجوان |
| ۴ | ساري سو | بازرگان | اذربايجان غربي | تركيه |
| ۵ | رازي | مرز رازي | اذربايجان غربي | تركيه |
| ۶ | سرو | مرز سرو | اذربايجان غربي | تركيه |
| ۷ | اشنويه | اشنويه | اذربايجان غربي | عراق |
| ۸ | جلفا | مرز جلفا | اذربايجان شرقي | اذربايجان |
| ۹ | نور دوز | مرز نور دوز | اذربايجان شرقي | ارمنستان |
| ۱۰ | سيران بند | بانه | كردستان | عراق |
| ۱۱ | باشماق | مريوان | كردستان | عراق |
| ۱۲ | سيف | سقز | كردستان | عراق |
| ۱۳ | شوشمي | پاوه | كرمانشاه | عراق |
| ۱۴ | شيخ صالح | جوانرود | كرمانشاه | عراق |
| ۱۵ | پرويز خان | قصر شيرين | كرمانشاه | عراق |
| ۱۶ | تيله كوه | سر پل ذهاب | كرمانشاه | عراق |
| ۱۷ | خسروي | خسروي | كرمانشاه | عراق |
| ۱۸ | مركز تجاري قطر | بوشهر | بوشهر | قطر |
| ۱۹ | كنگان | كنگان | بوشهر | |
| ۲۰ | ميلك | زابل | سيستان و بلوچستان | افغانستان |
| ۲۱ | مير جاوه | مير جاوه | سيستان و بلوچستان | پاكستان |
| ۲۲ | كوهك | سراوان | سيستان و | پاكستان |
| ۲۳ | پشينين | ايرانشهر | سيستان و بلوچستان | پاكستان |
| ۲۴ | پسابندر | بندر پسابندر | سيتان وبلوچستان | پاكستان |
| ۲۵ | دوغارون | مرز دوغارون | خراسان | افغانستان |
| ۲۶ | باجگيران | مرز باجگيران | خراسان | تركمنستان |
| ۲۷ | ميل ۷۳ | بيرجند | خراسان | افغانستان |
| ۲۸ | دو كوهانه | نهبندان | خراسان | افغانستان |
| ۲۹ | يزدان | يزدان | خراسان | افغانستان |
| ۳۰ | بازارچه پل | اينچه برون | گلستان | تركمنستان |
| ۳۱ | استارا | استارا | گيلان | اذربايجان |
| ۳۲ | پيله سوار | اردبيل | اردبيل | اذربايجان |
| ۳۳ | پارس اباد | اردبيل | اردبيل | اذربايجان |
| ۳۴ | بازارچه گرمي | اردبيل | اردبيل | اذربايجان |
| ۳۵ | ابادان | ابادان | خوزستان | عراق |
| ۳۶ | خرمشهر | خرمشهر | خوزستان | عراق |
| ۳۷ | بندر جاسك | جاسك | هرمزگان | |
| ۳۸ | جزيره هرمز | جزيره هرمز | هرمزگان | |
| ۳۹ | منطقه تياب | تياب | هرمزگان | |
| ۴۰ | بندر كنگ | كنگ | هرمزگان | |
| ۴۱ | مهران | مهران | ايلام | عراق |
| ۴۲ | ميل۷۵ | بيرجند | خراسان | افغانستان |
منبع : عاشري و همكاران ۱۳۹۱
۱-۱۰-۲ اهداف تشكيل بازارچه هاي مرزي
در سال ۱۳۶۱ سازمان تعاونيهاي كشور تصميم به تشكيل تعاونيهاي مرزي و ايجاد بازارچه هاي مرزي گرفت كه عمده اهداف ان به شرح زير است :
- امكان استفاده بهتر از مبادلات مرزي براي مرز نشينان و توزيع صحيح كالا
- سوق دادن مرزنشينان از قاچاق به سمت يك فعاليت مثبت اقتصادي
- شكستن بازار سياه مواد غذايي و كالاهاي ضروري در مناطق مرزي
- جلوگيري از مهاجرت مرز نشينان به شهرها به دليل عدم وجود اشتغال
- بهبود وضع مردم منطقه از طريق تامين درامد براي انان
- تامين مواد اوليه كارخانجات صنعتي
- رونق صنايع كوچك و تازه تاسيس
- صرف درامدهاي مرزي در جهت محروميت زدايي از منطقه
- ايجاد اشتغال و رونق بازرگاني داخلي و خارجي
- ايجاد درامد ارزي و ريالي(سازمان مديريت و برنامه ريزي ، ۱۳۸۰، ۱۱۰)
۲-۱۰-۲ مزايا بازارچه هاي مرزي
- ايجاد اشتغال در مناطق مرزي
- گردش نقدينگي
- جريان داد و ستد تجاري
- تامين امنيت اقتصادي
- تامين امنيت سياسي مرزهاي زميني
- تامين امنيت اجتماعي
- افزايش توليد
- افزايش سرمايه گذاري محلي خارجي
- افزايش رفاه در مناطق مرزي (سازمان مديريت و برنامه ريزي ، ۱۳۸۰: ۱۱۰)
۳-۱۰-۲ مشكلات تجارت خارجي از طريق بازارچه هاي مرزي
- عدم تمركز نهادهاي ذي ربط در برخي از بازارچه ها
- فقدان امكانات رفاهي و سكونتي مناسب و يا حصاركشي و الات توزين و باركشي در محدوده بازارچه
- ابهامات قانوني در صدور و ورود كالا در بازارچه هاي مرزي
- عدم وجود امكانات بسته بندي مناسب در محل
- حضور نهادهاي ذي ربط در محل بازارچه
- روابط ديپلماتيك كشور مبدا با همسايگان
- عدم تطابق قوانين بازارچه با شرايط حاكم بر بازارچه براي نمونه تعداد متقاضيان بازارچه
- هزينه هاي گمركي بالا كارايي پيله وران مرزي را پايين اورده است .(سازمان مديريت و برنامه ريزي ، ۱۳۸۰: ۱۴۲-۱۴۳)
۴-۱۰-۲ قوانين بازارچه هاي مرزي
- صادرات كالا در بازارچه هاي مرزي با ارائه تعهدنامه كتبي صادركننده كه به تاييد مسئول بازارچه رسيده باشد ، قابل انجام بوده و نيازي به ارائه تعهد ارزي ندارد .
- ورود و خروج كالا در بازارچه هاي مرزي صرفا با ارائه فاكتور فروش غرفه هاي بازارچه هاي مرزي كشور مقابل امكان پذير بوده و نيازي به ارائه مداركي از قبيل پرفرما و بارنامه حمل نداشته و ثبت اماري در محل هر بازارچه توسط نماينده وزارت بازرگاني انجام خواهد شد .
- ورود هر نوع كالا از طريق بازارچه هاي مرزي موكول به صدور كالا بوده و در هر سال ارزش كالاهاي قابل صدور هر يك از بازارچه ها بسته به اينكه امنيتي باشد يا عادي به ترتيب ۱۰ و ۵ ميليون دلار خواهد بود و به همان ميزان نيز حق واردات كالاهاي مجاز را دارند
- كليه كالاهاي مجاز در بازارچه ها قابل داد و ستد مي باشند .
- كليه اشخاص حقيقي و حقوقي ساكن در محدوده بازارچه ها حق فعاليت در بازارچه ها را دارند .
- به منظور ايجاد تاسيسات مورد نياز گمرك در بازارچه هاي مرزي مبلغ يك ميليارد ريال از محل اعتبارات پيش بيني نشده در اختيار گمرك ايران قرار مي گيرد تا پس از مبادله موافقت نامه با سازمان برنامه و بودجه هزينه شود .
- ان دسته از بازارچه هاي مرزي كه با مجوز مقامات و مراجع ذي صلاح ايجاد شده اند در صورت موافقت رياست جمهوري مشمول اين مقررات خواهند بود (سازمان مديريت و برنامه ريزي ، ۱۳۸۰: ۱۱۳) .
۱۱-۲ اجزاي گردشگري خريد
سه محرك اصلي براي سفر به قصد خريد وجود دارد كه شامل كالاي مورد نظر، مزيتهاي قيمتي و مقصد انتخاب شده مي باشد (شكل ۲-۲) (تيموتي ۲۰۰۶، ۴۳) . اگر چه اين سه عامل در ظاهر جدا ازهم هستند اما در واقع يكديگر را تقويت مي كنند و حضور انها در كنار هم باعث ايجاد يك مقصد خريد محبوب مي گردد .
شكل ۲-۲ : عوامل موثر بر انتخاب يك مقصد خريد
| كالا
Ø كالاهاي خاص
Ø سوغاتي/صنايع دستي
Ø كالاهاي معاف از ماليات
|
| مقصد
Ø مقصد هايي با كالاهاي خاص
Ø مقصد هايي با مراكز خريد بزرگ
Ø مقصد هاي خريد موضوعي
Ø مقصد هايي با مناطق خريد معروف
Ø جشنواره ها و همايش هاي خريد
|
| قيمت
Ø مزيت قيمتي |
منبع : تيموتي ۲۰۰۶
۱-۱۱-۲ كالا
بشر از دير باز به رفع و تامين نيازهاي خود پرداخته است . كالا (فراورده) رفع كننده اين نيازها و خواسته هاي بشري است و در علم بازاريابي عبارت است از چيزي يا فراورده اي كه به بازار عرضه مي شود تا بتواند نيازها و خواسته هاي مردم را براورده كند كه ممكن است در قالب كالا ، خدمات ، تجربه ، اشخاص ، مكانها يا سازمانها و ايده ها باشد (كاتلر ۱۳۸۳: ۱۳) .
۱-۱-۱۱-۲ كالاي گردشگري
محصول گردشگري يك بسته تركيبي از كالاها و خدمات متنوع است كه در مقصد ارائه شده و نيازهاي مشتريان را براورده مي كند و شامل موارد زير مي باشد.
- محصول اصلي
اين بخش به عنوان يكي از منافع اصلي توصيف گرديده كه با توجه به ويژگيهاي محصول مي توان ان را به راحتي تشخيص داد . به عنوان مثال مزاياي اصلي و عمده يك هتل را مي توان در احساس راحتي جسماني و پذيرايي خوب خلاصه كرد .
- محصول تسهيلاتي
مجموعه اي از كالاها و خدمات كه گردشگر را قادر به خريدن محصول عمده مي كند مانند تلفنها و سيستم رزرويشن در هتلها
- محصول حمايتي
به عنوان محصول مازاد در نظر گرفته مي شوند وارزش محصول عمده (هسته) را بيشتر مي كند . اين محصولات ، مثل محصولات تسهيلاتي اساسي نيستند ولي موجب تمايز عرضه كنندگان خدمات گردشگري از رقباي خود مي شوند براي مثال نوشيدنيها و نشريات اضافي در سفر با هواپيما
- محصول اضافه شده
بر اساس نظر مولفان اين محصول شامل قابليت دسترسي ، جو حاكم ، تعامل مشتري با سازمان خدماتي ، مشاركت مشتري و تعامل مشتريان با يكديگر است ، اينها در حاشيه محصول اصلي قرار دارند (لومسدون ۱۳۸۰ : ۱۹۹-۲۰۰) .
۱-۱-۱-۱۱-۲ كالا در گردشگري خريد
مفهوم كالا در گردشگري خريد جداي از مفهوم كلي كالا در گردشگري به معناي كالاهاي فيزيكي يا نماديني است كه در مقاصد خاصي توليد يا عرضه مي شود و مشتري براي خريد اين كالاها جذب اين مقاصد مي شود . اين كالا خود داراي سه بخش اصلي است كه سعي در تبيين انها مي كنيم .
۱-۱-۱-۱-۱۱-۲كالاهاي خاص
جستجوي كالاهاي خاص از معمولترين اشكال گردشگري خريد به حساب مي ايد . كالاهاي منحصر به فرد به خاطر خاصيت يگانه بودن و بي نظير بودن خود از مهمترين محركهاي گردشگران خريد به حساب مي ايند . كريپن[۱۲] (۲۰۰۰) استدلال مي كند كه گروه مشخصي از گردشگران هستند كه مقاصدي را تنها به دليل توليد نوع خاصي از منسوجات به نام ايكات[۱۳] و باتيك[۱۴] انتخاب مي كنند . كريپن اين شكل گردشگري را گردشگري منسوجات مي نامد كه غالبا در استراليا و ويكتورياي امريكا واقع شده است . علاوه بر اين كلكسيونرها براي تكميل كلكسيونهاي خانگي خود و يافتن عتيقه سفر مي كنند (ميكاييل[۱۵]۲۰۰۲) . مكانهايي مثل گلندال در اريزونا به شدت به اين نوع خاص از خريد گردشگري وابسته هستند (بارتلت ۲۰۰۰) . اين نوع گردشگري را در بعضي از شهرها و مناطق ايران نيز مي توان ديد براي مثال ساخت سبد ها وابزار ديگر از چوب خاصي كه تنها مختص منطقه هورامان در كردستان است .
۲-۱-۱-۱-۱۱-۲سوغاتي / صنايع دستي
سفرهاي خريد در غالب موارد به دليل سوغاتي يا صنايع دستي صورت مي گيرد . سوغاتي و صنايع دستي درغالب موارد نمادي بارز از زندگي و فرهنگ كلي مردمان يك منطقه ، شهر ، روستا يا حتي يك كشور هستند . ريشه هاي سوغاتي به مصر باستان باز مي گردد جايي كه افرادبعد از مسافرتهاي تجاري خارجي با خود يادگاري مي اوردند (هودمن و هاوكينز ۱۹۸۹)[۱۶]. در قرون وسطي مسافران بعد از فتح امريكا ، اسيا و افريقا از سرزمينهاي كشف شده و فتح شده يادگاريهايي مي اوردند كه نمايانگر ان سرزمين بود و ازين طريق اين سرزمينها را براي مردمشان معرفي مي كردند . احتمالا واقعيترين ريشه سوغاتيها به سفرهاي زيارتي مربوط است ، زائراني كه در زمان امپراطوري روم و قرون وسطي به مكانهاي مقدس مسافرت مي كردند از اين اماكن مقدس با خود يادگاريهايي مي بردند . نمونه بارز اين سوغاتيهاي زيارتي به فلسطين ونمادهاي دين مسيح مربوط مي شود كه در اطراف درياي مديترانه جمع اوري مي گشت(هوليهان ۲۰۰۰)[۱۷] . اگرچه سوغاتيهاي جديد ريشه ساده اي دارند اما امروزه جزء مهمي از سيستم خرده فروشي گردشگري به حساب مي ايند كه باعث ايجاد كار براي ميليونها نفر در سراسر جهان مي گردند و تاثير چشمگيري در اقتصاد مقاصد گردشگري دارند . گوردون پنج نوع سوغاتي را مشخص كرد كه در فهم سوغاتي ها مهم است (جدول ۲-۵).
جدول ۵-۲ : انواع سوغاتي ها
| تصاوير | قطعات سخت | نشانه ها | كالاهاي محلي | ماكت نمادين |
| كارت پستال | سنگ | ليوان قهوه | غذا | مجسمه اي جاذبه هاي مشهور |
| كتاب | صدف | اسكيت | نوشيدني | تصاوير مينياتوري |
| پوستر | گياهان | ليوان | ابزار اشپزي | كالاهاي توليد شده كه نشانگر محل خريد هستند |
| عكس | چوب | قاشق | لباس | |
| استخوان | صنايع دستي |
منبع : گوردون ۱۹۸۶
- نوع اول : تصاوير است كه رايج ترين نوع سوغاتي در دنياي مدرن است و شامل كتاب و عكس و پوستر و تصاويري است كه نوعي تصوير بصري از مقصد براي مسافر تداعي مي كنند .
- نوع دوم : سوغاتي قطعات سخت است كه شامل سنگها ، گياهان ، صدفها ، چوبها ، فسيل ، استخوان و دندان حيوانات و ميوه كاج مي باشد . اين اشيائ وقتي كه در محيط معمول خود قرار دارند ارزش چنداني ندارند اما وقتي به مقصد منتقل مي شوند ، به نشانه مهمي تبديل مي شوند كه تمام انرژي مرتبط با محيط اصلي خود را القا مي كنند (گوردون ۱۹۸۶) .
- نوع سوم : ماكتهاي نمادين هستند كه با تصاوير ونوشته هاي خود تداعي گر مكاني هستند كه از انجا خريداري شده اند . پيناتاس از مكزيك ، ماكت مجسمه ازادي از نيويورك و مجسمه هاي باستاني كالسيوم در روم ، نمونه هاي از يادگاريهاي كوچك شده هستند .
- نوع چهارم : نشانه ها و خطوطي كه به خودي خود ربطي به مكان ، شخص يا رويداد خاصي ندارند اما داراي كلمات و علامت هايي هستند كه نشانه مكان و مقصدي هستند كه در انجا بوده اند براي مثال ليوان ربطي به ابشار نياگارا ندارد اما وقتي كه در اين مكان به فروش برسد خاطرات انجا را احيا مي كند .
يكي از رايج ترين انواع سوغاتي صنايع دستي و اثار هنري است . صنايع دستي كالاهايي هستند كه توسط دست توليد شده و به طرح و كيفيت و جنس انها توجه خاصي مي گردد . اين اثار ممكن است نقش تزييني و يا كاربردي يا هر دو نقش را داشته باشند (ليترل و همكاران ۱۹۹۴). رايج ترين سوغاتي ها در صنعت گردشگري شامل سفالينه ها ، مجسمه ها ، اثار حكاكي شده چوبي ، سبد ، پتو ، لباس ، پارچه ، كالاهاي چرمي و جواهرات مي شوند . اثار هنري و صنايع دستي كه در ابتدا جنبه كاركردي داشت و از مواد محلي درست مي شد براي گردشگران و مصرف كنندگان ان جنبه بازرگاني و تجاري پيدا كرد (هليود و هانام ۲۰۰۰). اين امر سبب تغيير در شكل و جنس و كاركرد صنايع دستي شد . صنعتي شدن فرهنگ صنايع دستي و تجاري شدن ان مسئله اي است كه بايد مورد توجه برنامه ريزان گردشگري قرار بگيرد و ضمن استفاده از اين جاذبه هاي با ارزش ، ارزش هنري و فرهنگي انها را نيز حفظ كنند .
[۱]Cross-border shopping
[۲]Euro
[۳]Geometric Borders
[۴]Natural Borders
[۵]Spatial Borders
[۶]Forward Borders
[۷]Adaptive Borders
[۸]abandon borders
[۹]geopolitics
[۱۰]The Middle East
[۱۱]heartland
[۱۲]Crippen
[۱۳]Ikat
[۱۴]Batik
[۱۵]Michael
[۱۶]Hudman and Hawkins
[۱۷]Houlihan 2000
قبل از انتخاب سنگ ساختماني حتما اين مقاله را بخوانيد
پايان نامه مديريت : بررسي اثرات بانكداري الكترونيك در دولت الكترونيك
پايان نامه دلايل عدم استقبال مشتريان از سرويس هاي بانكداري الكترونيك
ضرورت توجه به كيفيت خدمات
پايان نامه مديريت با موضوع انواع پرداخت هاي الكترونيكي
تاريخچه بانكداري الكترونيك در ايران